Tin buồn cho các mẹ có con gái: Từ 6 tuổi con gái đã bị định kiến giới tính và cho rằng con trai thông minh hơn con gái
Chúng ta đều muốn con gái mình lớn lên với niềm tin rằng chúng có khả năng làm bất kì việc gì cho dù là đam mê STEM (khoa học, công nghệ, kĩ thuật và toán), nghệ thuật, y học, thể thao… Bạn hiểu rằng bất cứ việc gì nghĩa là mọi thứ mà con trai có thể làm (và thậm chí một số thứ con trai không thể làm). Nhưng một nghiên cứu mới đã chỉ rằng từ lúc 6 tuổi, con gái đã tin rằng con trai thì "rất rất thông minh" mặc dù lúc 5 tuổi con gái vẫn gắn sự tài giỏi với giới tính nữ của mình.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science đã sử dụng rất nhiều các bài kiểm tra khác nhau trên 400 trẻ cả trai lẫn gái để hiểu quan điểm của chúng về giới tính. Trong một thử nghiệm, nghiên cứu viên đã kể cho trẻ nghe một câu chuyện về ai đó thực sự "rất rất thông minh" và không hề đưa ra bất kì gợi mở, ám chỉ nào về giới tính của người đó. Kết thúc câu chuyện, trẻ được nhìn vào ảnh của 4 người lớn (2 người là nam giới, 2 người là nữ giới) và chọn người mà chúng nghĩ là nhân vật trong câu chuyện vừa rồi. Lúc 5 tuổi, cả con trai lẫn con gái đều chọn người có cùng giới tính với chúng. Nhưng khi 6 tuổi, kết quả đã khác biệt một cách đáng ngạc nhiên – cả trai lẫn gái đều chọn người là nam giới.
Điều còn đáng thất vọng hơn là khi được gọi tham gia vào những hoạt động dành riêng cho những người "rất rất thông minh", các cô bé ở tuổi từ khoảng 6 đến 7 tuổi đã từ chối tham gia (mặc dù hồi 5 tuổi chúng rất hứng thú). Như vậy con gái không chỉ tin rằng chúng thua kém mà niềm tin này còn ảnh hưởng đến hành vi của chúng. Nếu bạn muốn đi tới đập đầu vào tường vì thất vọng thì có thể đi ngay bây giờ được rồi!
Các nghiên cứu này càng khiến chúng ta thất vọng hơn bởi vì chúng chẳng có gì đáng ngạc nhiên cả, bình đẳng giới – hoặc sự mất bình đẳng giới – rất rõ ràng và tồn tại sâu sắc trong xã hội. Nhưng một cô bé 5 tuổi vẫn còn rất tự tin về khả năng của mình, như vậy chắc chắn chúng không đánh giá thấp bản thân mình thời điểm đó. Vậy thì tại sao chuyện đáng buồn này lại xảy ra khi chúng lên 6 tuổi và cha mẹ có thể làm gì để ngăn chặn?
"Trong một nghiên cứu như thế này, cái bạn có thể nhận ra rằng trẻ có vẻ có niềm tin rất mạnh mẽ vào những thứ liên quan đến giới tính", nhà tâm lý học, Tiến sĩ Jephtha Tausig-Edwards nói.
"Cái bạn không nhìn thấy là nguyên nhân vì sao" – cô nói thêm.
Có rất nhiều lí thuyết về việc vì sao con gái lại có sự thay đổi lật ngược ở tuổi lên 6 và giả thuyết đầu tiên sẽ không khiến bạn ngạc nhiên.
"Tất nhiên, nguyên nhân tiềm ẩn lớn nhất chính là truyền thông. Đó thường là một con đường hai chiều có đi có lại. Thậm chí ngày nay mọi người vẫn tin rằng việc đảm nhận những vai trò khác nhau trong xã hội là do giới tính quy định hoặc họ hành xử theo cách nào đó chỉ vì giới tính của họ….Những cô gái thông
minh thường gặp trong phim hoạt hình, truyện tranh, phim ảnh được miêu tả là mọt sách đeo kính dày cộp, không hấp dẫn hay dễ thương gì cả. Cô bé nào muốn trở thành một người như thế? Thậm chí dù không công khai mong muốn đó thì chúng vẫn cảm thấy xấu hổ".
Trong khi đó, những cô bé xinh đẹp và dễ thương thì bị ngăn cản tỏa sáng bởi những mục đích "nam giới" như phân chia và bình đẳng. Chỉ vài năm trước, những con búp bê Barbie còn nói "học toán thật là khó" khi các em bé chơi và ấn vào người chúng. Sau đó nhà sản xuất đã thu hồi nhưng con búp bê đó nhưng ảnh hưởng của chúng thì vẫn còn đó.
Điều đó là có thật. Và nó cho thấy rằng chúng ta không thể đổ lỗi cho các phương tiện truyền thông, các nhà bán lẻ và xã hội nói chung. Việc thiếu niềm tin vào khả năng của con gái cũng có thể là lỗi của chúng ta. Chúng ta vẫn mơ hồ nhận ra điều này bởi vì chúng ta có cách nói chuyện với con gái khác với cách nói chuyện với con trai.
"Làm thế nào để chúng ta khuyến khích con gái vươn lên và cạnh tranh?" Đơn giản là hãy xem lại cách bạn nói chuyện với con. Bạn có nói những câu như "Con cũng chỉ giỏi như những người khác" hoặc "Thất bại là bình thường mà, nhưng việc đó có khó đến thế không?" Những sự khác biệt nhỏ trong cách nói thôi cũng sẽ làm cho con gái cảm thấy chúng không được sinh ra để thành công (và nếu là con trai thì chúng sẽ cảm thấy như đó là số phận của chúng).
Một yếu tố khác ảnh hưởng đến những gì mà khi lớn lên, con gái sẽ tin vào là những gì, cụ thể hơn là những ai mà chúng tiếp xúc.
Tiến sĩ Jeph nói: "Tôi nghĩ việc này liên quan đến những gì được coi là quy chuẩn, những gì được coi là bình thường đối với cô bé đó, hoặc thậm chí là đứa trẻ đó trong gia đình, khu phố hoặc xã hội mà nó đang lớn lên."
Nói cách khác, nếu mẹ là một giáo viên dạy học hoặc bà ngoại làm việc trên xe tải hoặc chị gái là một nhà khoa học, cô bé đó lớn lên có thể làm những việc tương tự vì bé sẽ thấy việc đó là bình thường. Nếu trong gia đình hoặc môi trường xung quanh bé không có những người giúp bé vượt qua định kiến về giới tính như thế thì hãy cho bé trải nghiệm nhiều hơn ở các gia đình khác, những khu phố lân cận và những trải nghiệm khác có thể. Việc đó sẽ giúp bé nhận ra rằng không phải ai cũng sống theo cách chúng ta làm ở nhà, có nhiều biên giới rộng hơn cho những việc mà một cô gái có thể làm.
Và nếu con gái bạn nói điều gì đó có vẻ như là một câu nói được in trên một chiếc áo phông của Barbie (như "Con gái thì không giỏi toán"), thì cũng đừng hoảng sợ, thất vọng nhưng hãy tỏ ra tò mò. Bạn có thể hỏi lại con: ͞Thực sự con gái không giỏi toán à? Mẹ không đồng ý với ý kiến đó chút nào, ý con là sao?" Việc nhẹ nhàng đặt ra câu hỏi vì sao bé lại nghĩ như thế sẽ khiến bé phải suy nghĩ và đưa ra câu trả lời. Sau đó, tìm ví dụ về những phụ nữ xuất sắc trong lĩnh vực đó (ví dụ như một nhà Toán học nữ nếu bé nói ͞con gái không giỏi toán͟) và trò chuyện với bé về người đó.
Và tất nhiên, nói đi cũng phải nói lại, tất cả những lời khuyên này cần áp dụng cho cả cha mẹ của những bé trai. Con gái của chúng ta cần phải tin vào bản thân mình nhưng thế giới cũng cần phải tin vào chúng - và chúng ta cần những cậu con trai ngày nay lớn lên thành những người đàn ông tin vào sự bình đẳng giới, nếu không một thế giới bình đẳng giới sẽ không tồn tại.
