Thứ tự ưu tiên mà các tổ chức Y tế khuyến cáo bao giờ cũng là sữa mẹ, sữa mẹ khác an toàn rồi đến sữa bột. Tuy nhiên, việc cho con bú mẹ hay uống sữa công thức thường là lựa chọn cá nhân của mỗi gia đình.
Nhiều người quyết định cho con uống sữa công thức bởi vì lí do về sức khỏe hoặc vì mẹ không đủ sữa (trong khi hầu hết các trường hợp đó đều hiểu nhầm) hoặc đơn giản chỉ là vì lí do cá nhân.
Bài viết này dịch ngắn gọn lại một bài viết trên Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ về những lợi ích và rủi ro VỀ MẶT SỨC KHỎE cho bé khi sử dụng sữa công thức hay sữa mẹ để bố mẹ có thể đưa ra những lựa chọn phù hợp với mình trong trường hợp bố mẹ đang băn khoăn giữa sữa mẹ hay sữa công thức. Các vấn đề khác như thời gian, chi phí, gắn kết các bố mẹ hầu hết đã hiểu nên chúng mình không phân tích thêm.
NHỮNG NGUY CƠ VỀ SỨC KHỎE KHI CHO BÉ UỐNG SỮA CÔNG THỨC SO VỚI SỮA MẸ
Trẻ uống sữa công thức có NGUY CƠ mắc nhiều vấn đề về sức khỏe, nhất là các bệnh truyền nhiễm CAO HƠN so với trẻ bú mẹ. Nguy cơ mắc các bệnh về sức khỏe cao hơn có nghĩa là khả năng trẻ bị bệnh sẽ cao hơn, chứ không có nghĩa là trẻ sẽ bị bệnh vì uống sữa công thức. Khi xét đến nguy cơ, hãy cân nhắc đến các con số xem nguy cơ ấy cao hơn bao nhiêu lần.
BỆNH TRUYỀN NHIỄM
So với trẻ bú sữa mẹ, trẻ bú sữa công thức phải đối mặt với nguy cơ nhiễm bệnh cao hơn trong năm đầu tiên của cuộc đời. Sự khác biệt này một phần do các yếu tố miễn dịch đặc hiệu và bẩm sinh có trong sữa mẹ mà sữa công thức không có được. Ngoài ra, các yếu tố miễn dịch bẩm sinh trong sữa cũng giúp bảo vệ chống lại nhiễm trùng như một số mầm bệnh hô hấp thông thường hay đường ruột như H influenzae, S pneumoniae, V cholerae, E coli, và rotavirus.
VIÊM TAI GIỮA
Khoảng 44% trẻ sơ sinh sẽ có ít nhất 1 lần bị viêm tai giữa trong năm đầu đời. Nguy cơ này sẽ tăng lên gấp đôi ở trẻ sơ sinh bú sữa công thức so với trẻ bú mẹ trên 3 tháng, tức là khoảng 95% trẻ sơ sinh bú sữa công thức sẽ có nguy cơ viêm tai giữa trong nằm đầu đời.
NHIỄM TRÙNG ĐƯỜNG HÔ HẤP DƯỚI
Một nghiên cứu đã cho thấy trẻ sơ sinh không bú sữa mẹ phải đối mặt với nguy cơ phải nhập viện vì nhiễm trùng đường hô hấp dưới cao gấp 3.6 lần so với trẻ sơ sinh được bú mẹ hoàn toàn trong hơn 4 tháng đầu.
NHIỄM TRÙNG ĐƯỜNG TIÊU HÓA
Trong một phân tích nghiên cứu, hai nhà khoa học Chien và Howie nhận thấy trẻ sơ sinh được bú sữa công thức hoặc cho ăn hỗn hợp sữa công thức và sữa mẹ có nguy cơ bị nhiễm giun đường ruột cao hơn 2.8 lần so với những trẻ được bú mẹ hoàn toàn.
BÉO PHÌ VÀ TRAO ĐỔI CHẤT
Các nghiên cứu dịch tễ học cho thấy trẻ uống sữa công thức ở thời kì sơ sinh có nhiều nguy cơ bị béo phì cao hơn 1.1 đến 1.2 lần và nguy cơ bị tiểu đường típ 2 cao hơn 1.6 lần hơn so với trẻ bú mẹ.
NHẬN THỨC, THẦN KINH
Có rất nhiều nghiên cứu so sánh về chỉ số IQ giữa trẻ bú mẹ và bú sữa công thức, một số cho rằng trẻ uống sữa bột có chỉ số IQ thấp hơn, một số cho rằng không liên quan. Một nghiên cứu mới nhất được đăng tải trên American Journal of Pediatrics sau khi theo dõi 8.000 gia đình đã kết luận chỉ có 1 trong 13 nhóm bé bú sữa mẹ thật sự có khả năng phát triển vượt bậc so với những nhóm khác. Những nhóm khác thì những khả năng đang phát triển nhanh của chúng đều biến mất khi bắt đầu đi học. Như vậy, trẻ uống sữa bột và sữa mẹ không có nhiều sự khác biệt về trí thông minh, nhận thức. Không có loại sữa nào ưu việt hơn trong vấn đề này.
TỬ VONG ĐỘT NGỘT Ở TRẺ SƠ SINH
Một nghiên cứu kiểm soát trường hợp đã đề nghị rằng trẻ uống sữa công thức có nguy cơ tử vong đột ngột cao hơn so với trẻ bú mẹ khoảng 1.3 lần.
MỘT SỐ HIỂU NHẦM VỀ LỢI ÍCH, RỦI RO SỨC KHỎE CỦA SỮA MẸ VÀ SỮA CÔNG THỨC
- Sữa công thức không làm trẻ sơ sinh bị hở ruột theo một bài báo từ Uniceft. Phát ngôn này được Uniceft đưa ra không dựa trên các nghiên cứu.
- Không có khuyến cáo y khoa dựa trên bằng chứng khuyến khích các mẹ nhỏ sữa mẹ vào mắt, mũi trẻ khi trẻ bị đau mắt, sổ mũi và chứng minh tác dụng chữa bệnh này của sữa mẹ. Việc nhỏ sữa mẹ vào mắt, mũi trẻ tiềm ẩn nguy cơ về nhiễm trùng nên bố mẹ nên thận trọng, không nên áp dụng những cách chữa bệnh chưa biết có hiệu quả không, không có bằng chứng hỗ trợ và tiềm ẩn nguy hiểm.
- Sữa mẹ có kháng thể bảo vệ trẻ nhưng sữa mẹ không phải là vaccine và kháng thể này không tồn tại lâu dài để bảo vệ trẻ được. Trẻ bú mẹ hoàn toàn VẪN cần phải uống vaccine phòng Rota virus và tiêm các loại vaccine khác, chưa có khuyến cáo nào là trẻ bú mẹ không cần uống Rota hay tiêm vaccine.
KẾT LUẬN:
Nghiên cứu cho thấy rằng cho bú mẹ là một yếu tố có thể ảnh hưởng đến bệnh tật cho mẹ và bé. Có những yếu tố miễn dịch đặc thù và bẩm sinh có trong sữa người cung cấp sự bảo vệ đặc biệt chống lại các tác nhân gây bệnh trong môi trường của người mẹ cho bé. Cho trẻ uống sữa công thức có liên quan đến kết cục sức khoẻ bất lợi cho cả bà mẹ và trẻ sơ sinh, từ bệnh tật truyền nhiễm đến bệnh mãn tính. Chính vì thế, các hướng dẫn hiện tại của WHO khuyến cáo nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn ít nhất 6 tháng và tiếp tục cho bé bú mẹ kết hợp với ăn dặm trong vòng 2 năm đầu đời.
Ngoài vấn đề lợi ích về mặt sức khỏe, có rất nhiều điều khác dẫn đến quyết định cho con bú mẹ hay dùng sữa công thức của một bà mẹ. Quan điểm của Mầm Nhỏ về sữa mẹ và sữa công thức là chúng mình luôn ưu tiên và khuyến khích sữa mẹ nhưng không bài trừ sữa công thức, cung cấp các thông tin trung thực về sữa mẹ và sữa công thức. Chúng mình mong sao các mẹ sẽ luôn lựa chọn sữa mẹ và chỉ lựa chọn sữa công thức trong trường hợp bất khả kháng. Quyết định lựa chọn như thế nào là ở các mẹ, nếu các mẹ đã tìm hiểu đầy đủ các thông tin đáng tin cậy thì chúng mình hoàn toàn tôn trọng. Nếu chưa, các mẹ hãy đọc và share bài viết này đến các bà mẹ khác. Chúng mình hoàn toàn phản đối việc chỉ trích, gây áp lực về quyết định nuôi con bằng sữa mẹ hay sữa công thức của một bà mẹ.
Nguồn tham khảo:
The Risks of Not Breastfeeding for Mothers and Infants: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2812877/
Phần Nỗi lòng ngang trái, chuyện sữa mẹ - Sách Để con được ốm, Uyên Bùi, Trí Đoàn
