Có nhiều mẹ thường xuyên tự bổ sung vitamin và khoáng chất (canxi, sắt..) cho bé một cách khá tùy tiện, nghĩa là cảm thấy con cần phải bổ sung/thấy ai đó nói con cần bổ sung thì liền cho bé uống mà không cần đưa bé đi khám xem liệu bé có thực sự cần không. Thậm chí, một số mẹ còn cho rằng ở nước ngoài khuyến cáo cho trẻ bổ sung vitamin và khoáng chất vì chỉ ăn không không đảm bảo đủ tất cả các loại vitamin, khoáng chất và đủ lượng cần thiết. Sự thật có phải như vậy không?
Vitamin và khoáng chất không nên bổ sung tùy tiện vì cũng có mặt trái của nó. Nhưng mặt khác đừng anti các loại bổ sung nếu như có khuyến cáo khoa học là cần thiết cho bé. Mầm nhỏ xin gửi tới bố mẹ bài viết về việc có nên bổ sung vitamin, khoáng chất cho trẻ không, dựa trên tham khảo những thông tin từ Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kì và Babycenter.
NHỮNG BÉ NÀO CẦN BỔ SUNG VITAMIN VÀ KHOÁNG CHẤT?
Vitamin và khoáng chất có vai trò rất quan trọng, không thể thiếu để trẻ có thể phát triển khỏe mạnh. Tuy nhiên, cơ thể chỉ cần một lượng nhỏ vitamin và một chế độ ăn cân bằng, lành mạnh thường sẽ cung cấp đủ lượng vitamin cho trẻ. Do đó, trẻ thường HIẾM KHI PHẢI BỔ SUNG VITAMIN VÀ KHOÁNG CHẤT
Thông thường, sữa mẹ hoặc sữa công thức sẽ cung cấp đủ lượng vitamin, khoáng chất mà bé cần cho đến khoảng 4 hoặc 6 tháng ngoại trừ vitamin D. Tuy nhiên, mẹ bé nên ăn uống lành mạnh, đầy đủ và nếu mẹ có vấn đề về sức khỏe hoặc ăn chay, bé cũng có thể phải bổ sung vitamin.
Sau 4 đến 6 tháng, khi bé bắt đầu ăn dặm, bác sĩ có thể khuyên bạn bổ sung vitamin cho bé. Những bé ăn đa dạng thức ăn thường sẽ không cần đến vitamin nhưng bác sĩ có thể khuyến cáo bổ sung vitamin hàng ngày nếu như bé sinh non, bé sinh ra bị nhẹ cân, bé bị vấn đề sức khỏe ảnh hưởng đến khả năng ăn, bé không ăn đa dạng thức ăn, chỉ ăn một số loại đồ ăn nhất định (ví dụ như ăn chay, không dùng bất kì chế phẩm nào từ sữa).
MỘT SỐ LOẠI VITAMIN VÀ KHOÁNG CHẤT BÉ THƯỜNG CẦN PHẢI BỔ SUNG
VITAMIN D
Riêng đối với vitamin D, Hiệp hội nhi khoa Hoa Kì khuyến cáo tất cả trẻ sơ sinh và trẻ em nên được nhận ít nhất 400IU vitamin D mỗi ngày ngay sau khi sinh. Bé nên được tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời nhiều nhất có thể và bôi kem chống nắng để tránh những tác hại tiêu cực của ánh nắng mặt trời. Ánh nắng mặt trời giúp tạo ra vitamin D.
• Nếu bé bú mẹ một phần hoặc hoàn toàn: Bé cần bổ sung 400IU vitamin D mỗi ngày, từ ngay sau khi sinh cho đến khi khoảng 1 tuổi.
• Nếu bé dùng sữa ngoài: hầu hết sữa công thức đều có ít nhất 400IU vitamin D/0.95 lít nên nếu bé uống đủ lượng 0,95 lít sữa mỗi ngày, bé không cần bổ sung vitamin D.
SẮT
Những trẻ sơ sinh đủ tháng sẽ nhận được đủ lượng sắt cần thiết cho cơ thể đến 4 tháng đầu đời từ mẹ trong thai kì cuối cùng
• Nếu bé bú mẹ: Sữa mẹ có rất ít sắt nên trẻ sơ sinh sẽ có nguy cơ thiếu sắt sau 4 tháng. Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kì khuyến cáo nên bổ sung cho trẻ khoảng 1mg sắt/kg/bé cho đến khi bé có thể ăn dặm những thực phẩm có chứa sắt lúc 6 tháng.
• Nếu bé bú mẹ 1 phần: khuyến cáo tương tự như bé bú mẹ hoàn toàn nếu bé bú mẹ khoảng 50% và không được ăn thức ăn có chứa sắt
• Nếu bé dùng sữa công thức: Bé nên dùng sữa công thức có bổ sung sắt (từ 4-12mg) từ sơ sinh đến hết 1 tuổi
• Trẻ sinh non không có nhiều sắt dự trữ trong cơ thể nên bé cần được bổ sung thêm sắt ngoài lượng sắt từ sữa mẹ và sữa công thức.
Với các bé lớn hơn, bé nên được đi kiểm tra máu để xác định có cần bổ sung sắt không.
CANXI
Canxi có lẽ và vi chất được các bố mẹ quan tâm nhiều nhất và sợ con thiếu. Tuy nhiên, thông thường các bé ăn uống đầy đủ và uống khoảng 500ml sữa và các chế phẩm từ sữa mỗi ngày là đã đủ lượng canxi cần thiết cho cơ thể. Các hiện tượng như rụng tóc vành khăn, ra mồ hôi… không phải dấu hiệu của trẻ thiếu canxi. Nếu bạn nghi ngờ con bị thiếu canxi, hãy đi khám bác sĩ trước khi bổ sung bất kì loại canxi nào cho bé.
NHỮNG LƯU Ý KHI BỔ SUNG VITAMIN VÀ KHOÁNG CHẤT CHO BÉ
Hầu hết các chuyên gia đều đồng ý rằng sử dụng vitamin bổ sung khá an toàn, không gây ra những hậu quả nghiêm trọng trừ khi uống quá lượng cần thiết trong một thời gian dài.
Tuy nhiên, nếu bạn muốn bổ sung vitamin và khoáng chất cho bé, bạn nên lưu ý đến những vấn đề sau:
- Một số loại thức ăn chứa một lượng lớn vitamin và khoáng chất nhất định: ví dụ như cam rất giàu vitamin C. Nguồn vitamin và khoáng chất từ thực phẩm dễ hấp thụ hơn loại bổ sung, vì thế hãy thử cho bé ăn các loại thức ăn giàu vitamin và khoáng chất mà bé thiếu trước khi bổ sung vitamin và khoáng chất cho bé
- Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung bất kì loại vitamin nào cho bé.
- Không nên uống bất kì loại vitamin và khoáng chất nào vượt quá liều lượng cần thiết hàng ngày so với độ tuổi, nhất là vitamin A, D, E và K vì có thể gây hại. Uống quá nhiều vitamin C khi bạn bị cảm có thể gây đau đầu, tiêu chảy, đau và buồn nôn.
- Hãy xem bổ sung vitamin như một loại thuốc và dùng cẩn trọng. Nên cho bé uống theo đúng liều lượng quy định, không nên để vitamin ở nơi bé có thể tự lấy và uống thoải mái.
- Nếu bé dưới 4 tuổi, bạn nên cho bé uống bổ sung vitamin và khoáng chất dạng nước để ngăn ngừa nguy cơ hóc.
- Tất cả các loại bổ sung vitamin và khoáng chất không chứa đủ 100% các loại vitamin và khoáng chất mà cơ thể cần nên không thể thay thế thức ăn, bạn vẫn cần duy trì một chế độ ăn lành mạnh để bé nhận được những loại vitamin và khoáng chất không có trong nguồn bổ sung.
- Bên cạnh việc bổ sung, hãy dần dần cải thiện thói quen ăn uống của trẻ để không phải bổ sung vitamin và khoáng chất trong thời gian dài.
- Khi chọn vitamin cho bé hãy đọc kĩ nhãn, một số loại vitamin chứa lượng vitamin A, axit folic và kẽm nhiều hơn mức khuyến cáo mà trẻ cần hàng ngày. Cục quản lí thực phẩm và dược phẩm Hoa Kì không đưa ra tiêu chuẩn chung cho các sản phẩm bổ sung này nên chất lượng của chúng không đồng đều, và có những loại chất lượng rất thấp
- Loại bổ sung vitamin dạng uống thường chứa caffeine và đường nên không nên dùng loại này cho trẻ
- Không bao giờ cho trẻ uống nhiều hơn số lượng quy định, kể cả khi bé bỏ ăn, chỉ uống viên bổ sung trong 1 tuần liền