Theo kết quả của một nghiên cứu mà chúng mình đọc được cho thấy: vùng vỏ não, phần trán bên trái của trẻ nhỏ sẽ rực sáng, qua hình ảnh ghi nhận được bởi máy quét công hưởng từ sinh hoạt IRMf, khi cha mẹ trẻ đọc sách với con. Điều đó cho thấy tác dụng của việc đọc sách với trẻ em có tác dụng như thế nào đến việc phát triển trí não của trẻ. Cùng chúng mình tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Chúng mình xin mở đầu bài viết này về nhà báo Gurdon - chuyên viết cho chuyên mục The Journal’s “Children’s Books”. Trong những nghiên cứu của cô, cô luôn đưa ra những thông tin thú vị và hữu ích về lợi ích của việc đọc sách đến sự phát triển của trẻ nhỏ.
Trong một cuốn sách của cô, có viết về một thông tin ấn tượng và thú vị về sự liên kết và đồng bộ hóa của các miền trong não bộ của một đứa trẻ khi được nghe đọc sách, đó là:
- Tiểu não, nơi có hình dạng san hô nằm ở đáy hộp sọ, có vai trò hỗ trợ kĩ năng sàng lọc;
- Mạng chế độ mặc định (DMN), nơi thực hiện những quá trình định hướng nội bộ như hướng nội, sáng tạo và nhận thức;
- Mạng lưới hình ảnh trực quan, bao gồm các khu vực về phần nhìn ở bậc cao và trí nhớ, đồng thời là công cụ của não bộ giúp con người nhìn các bức tranh; mạng lưới của ngữ nghĩa, nơi não bộ rút ra được ý nghĩa của ngôn ngữ;
- Mạng lưới nhận thức trực quan, hỗ trợ xử lý các kích thích thị giác.
Ngoài ra tác động cơ bản nhất của việc đọc sách xảy ra ở thái dương trái, vùng não chịu trách nhiệm về ngôn ngữ. Xử lý văn bản khiến các nơ-ron tập trung truyền tải những thông tin nhận được. Đọc sách cũng cho trẻ nhiều thời gian để suy nghĩ hơn, khuyến khích não làm việc chăm chỉ và hiệu quả hơn.
Ngoài vùng não xử lý ngôn ngữ, vùng não xử lý hoạt động cơ bắp cũng được “luyện tập” khi trẻ đọc sách. Lúc này, các nơ-ron điều khiển hoạt động cơ bắp của trẻ bị kích thích và hoạt động như là trẻ đang hoạt động thể chất vậy. Và dĩ nhiên, nhiều phần não được rèn luyện thì hiệu suất hoạt động của não bộ lại càng tăng lên.
Đọc sách cho trẻ sớm chừng nào tốt chừng ấy, kể từ lúc trẻ chưa chào đời, để có thể dạy cho trẻ giao tiếp, trẻ cần được nghe trước và cần được “tập tành” quen với giọng nói, ngôn từ.
Hãy tập cho trẻ nghe, nhớ, “học” từ vựng, ngay cả lúc trẻ chưa biết nói. Đồng thời giới thiệu cho trẻ về thế giới xung quanh, kể cả thế giới của tưởng tượng bằng cách cho con xem tranh, ảnh minh hoạ. Điều này giúp phát triển phần não chuyên về thị giác của bé.
Mọi hành vi, thái độ và thói quen của con người đều phải bắt nguồn từ rất sớm, cho đến ngày nay não bộ vẫn luôn là điều kỳ diệu và các nhà khoa học vẫn không ngừng tìm hiểu từng ngày để cho thấy sự thay đổi và phát triển khi con người, đặc biệt là trẻ nhỏ được rèn luyện thường xuyên. Trong năm đầu tiên của cuộc đời, bộ não của đứa trẻ tăng gấp đôi kích thước. Vào năm thứ hai, các khớp thần kinh được hình thành cho ngôn ngữ cùng nhiều chức năng nhận thức bậc cao khác. Những trải nghiệm đầu tiên các em bé có được, cùng hệ thống dây thần kinh tạo ra các nơ-ron, sẽ giúp kiến thiết não bộ, mở ra con đường cho những suy nghĩ và trí tưởng tượng trong tương lai.
Một điều quan trọng mà chúng ta cần biết, đó là toàn bộ quá trình diễn ra những liên kết và đồng bộ hóa này diễn ra một cách âm thầm mà chúng ta hoàn toàn không biết được.
Có vô số điều kì diệu ẩn náu trong các cuốn sách thiếu nhi. Khi mỗi cuốn sách được mở ra, bố mẹ, những người lớn đang đọc sách cho trẻ nghe chính là người dẫn dắt trẻ bước vào thế giới của cuốn sách và khám phá những điều kì diệu đó. Giọng đọc của bạn, ánh mắt của bạn, tiếng cười của bạn, sự đồng cảm của bạn… cùng với cuốn sách đều trở thành những “tác nhân” giúp cho quá trình kiến thiết não bộ của trẻ, đặc biệt trong những năm tháng đầu đời trở nên chất lượng và tối ưu hơn.
Nói tóm lại đọc sách cho trẻ em và cho trẻ xem những tranh ảnh minh họa có lợi nhiều mặt về nuôi dưỡng tình cảm, tâm hồn và phát triển trí tuệ, óc tưởng tượng của trẻ.
Chẳng phải tìm kiếm niềm vui hay sự háo hức ở đâu xa, chính những cuốn sách sẽ giúp nuôi dưỡng tâm hồn các con, phát triển và hình thành nên tính cách, sự hòa đồng, sự chân thành và thái độ sống tử tế mà bố mẹ sẽ thấy ngạc nhiên vì lựa chọn “sách” là người bạn đồng hành của con mỗi ngày.
