Song ngữ là khả năng sử dụng thành thạo hai ngôn ngữ trở lên như người bản xứ. Theo một nghiên cứu của Singapore, những trẻ em sử dụng song ngữ sẽ có trí nhớ và khả năng học hỏi tốt hơn những trẻ chỉ biết nói 1 ngôn ngữ. Bên cạnh đó vẫn còn những quan điểm trái chiều về việc cho con học ngoại ngữ quá sớm là không tốt. Những dẫn chứng khoa học dưới đây sẽ giải thích cho một vài hiểu lầm phổ biến nhất về giáo dục song ngữ giúp bố mẹ có thể đưa ra sự lựa chọn cũng như phương pháp dạy đúng đắn nhất cho con.
Trẻ cần cực kỳ thông minh để học nhiều ngoại ngữ cùng lúc
Nếu thông tin này là thật thì thật khó để bắt đầu giáo dục song ngữ từ sớm cho trẻ. Bởi không có nhiều cách để biết được con bạn có là một thần đồng hay có năng khiếu ngoại ngữ nổi trội từ khi mới sinh.
Bố mẹ thật ra không cần lo lắng về khả năng của trẻ quá nhiều. Thực tế là trẻ em được sinh ra với năng lực tự nhiên sẵn sàng để học nói. Ngay từ bốn ngày sau khi chào đời trẻ đã bắt đầu phản ứng với ngôn ngữ. Câu hỏi đặt ra là bạn có sẵn sàng bắt đầu dành thời gian để dạy con song ngữ.
Lớn lên với nhiều hơn một ngoại ngữ khiến trẻ nhầm lẫn
Đây là một trong những hiểu nhầm phổ biến nhất hiện nay. Bố mẹ lo sợ rằng con mình tiếp xúc với hai ngoại ngữ cùng lúc sẽ nhầm lẫn trong việc sử dụng và phân biệt chúng. Nhiều nghiên cứu cùng với thực tế nhiều đất nước đa ngôn ngữ trên thế giới như Canada, Bỉ, Thụy Sĩ hay Hà Lan đã chứng minh rằng đây là một việc vô cùng bình thường. Não bộ của trẻ hoàn toàn cho phép chúng “xử lý” nhiều ngôn ngữ mà không quên mất tiếng mẹ đẻ.
Học song ngữ khiến trẻ chậm nói
Trẻ được nuôi dạy song ngữ bắt đầu nói được muộn hơn trẻ chỉ biết một thứ tiếng. Việc này chỉ là tạm thời, và hơn nữa theo các chuyên gia, nó không phải quy luật chung.
“Nghiên cứu chỉ ra rằng song ngữ không gây ra chậm trễ cho việc tiếp nhận ngôn ngữ của trẻ.” Theo bà Ellen Stubbe Kester, chủ tịch của Bilinguistics, một trung tâm cung cấp dịch vụ song ngữ ở Austin, Texas.
Và dù một đứa trẻ bị chậm nói, việc dạy chúng song ngữ cũng không làm chúng nói chậm hơn. Thậm chí nghiên cứu nói rằng những trẻ nói chậm khi được học hai tiếng cùng lúc sẽ phát triển khả năng ngôn ngữ bằng với bạn đồng trang lứa nói một ngôn ngữ.
Trẻ song ngữ sẽ “trộn lẫn” 2 ngoại ngữ với nhau
Việc trộn lẫn hai ngoại ngữ là không tránh khỏi và hoàn toàn vô hại. Tuy nhiều người cho rằng đây là dấu hiệu trẻ không thể phân biệt các ngoại ngữ với nhau. Thực tế, người học ngoại ngữ mọi lứa tuổi đều trộn các thứ tiếng với nhau. Dù vô tình hay cố tình. Trong các ngoại ngữ cơ hội là một thứ tiếng sẽ có ảnh hưởng lớn hơn và sâu đậm hơn. Việc nói trộn ngoại ngữ hoàn toàn có thể được kiểm soát một khi người học đã phát triển vốn từ vựng đa dạng hơn. Trẻ sẽ bắt chước những gì mình nghe thấy. Nếu chúng sống ở một môi trường trộn lẫn hai ngôn ngữ, cũng dễ hiểu nếu trẻ bắt đầu làm như vậy.
Bố mẹ cần thành thạo ngoại ngữ để nuôi dạy trẻ song ngữ
Nhiều bố mẹ chỉ nói một thứ tiếng có thể lo lắng về khả năng nuôi dạy con song ngữ. Làm thế nào để con tiếp xúc với tiếng Anh nhiều khi trong gia đình không ai nói tiếng Anh? Bạn hãy động viên bản thân rằng đã có rất nhiều gia đình đã từng làm được và thành công.
Trên thế giới, nhiều gia đình di cư với con nhỏ đến một đất nước mới khi không một ai biết tiếng bản địa. Trẻ nhỏ sẽ nhanh chóng học được hai ngoại ngữ cùng lúc khi gia đình chúng mất nhiều thời gian hơn để học thứ tiếng mới này. Các bậc phụ huynh hoàn toàn có thể lấy động lực cùng con học ngoại ngữ. Đi đến gặp gỡ người nước ngoài sẽ giúp cả gia đình giao lưu và học hỏi. Đặc biệt trong thời đại Internet hiện nay, phim ảnh, sách truyện,… làm cho học ngoại ngữ chưa bao giờ dễ dàng hơn.
Chỉ cần cho trẻ nghe ngoại ngữ chúng sẽ ngấm dần ngôn ngữ đó
Mặc dù với trẻ nhỏ việc tiếp nhận ngoại ngữ dễ dàng, nhưng nó không xảy ra tự nhiên. Bố mẹ không thể kỳ vọng con sẽ nói được tiếng Anh bằng việc xem phim hoạt hình Disney.
Học ngoại ngữ đòi hỏi sự hệ thống và kiên trì dù cho là qua các cuộc hội thoại, câu chuyện hay bài học hằng ngày. Trẻ cần được tương tác với ngoại ngữ một cách vui vẻ tự giác và gắn liền với cuộc sống.
“Trẻ em cần được tiếp xúc với với ngoại ngữ ít nhất 30% thời gian khi thức một ngày”. Theo Fred Genesee, giáo sư tâm lý học tại đại học McGill, Montreal, Canada: “Tiếp xúc ít vẫn cho phép trẻ hiểu ngoại ngữ mới nhưng không thể nói thành thạo được. Trẻ con học ngoại ngữ nhanh hơn người lớn. Tuy nhiên việc học không diễn ra trong ngày một ngày hai”.
Mặc dù phát triển song ngữ đã chứng minh được những lợi ích rõ rệt đối với trẻ, tuy nhiên bố mẹ cũng nên nhớ rằng tuổi thơ vẫn là giai đoạn vô cùng quan trọng để phát triển cảm xúc, thể chất, nhận thức của trẻ. Giáo dục song ngữ chỉ là một phần trong số đó. Hơn nữa, bất kỳ lứa tuổi nào cũng có thể học thêm 1 ngôn ngữ khác. Vậy nên dạy trẻ song ngữ là lựa chọn tốt nhưng không phải là duy nhất.